Daniel Defoe

Daniel Defoe, pisarz angielski żyjący na przełomie XVII i XVIII wieku, uważany jest za prekursora powieści przygodowej. Choć urodził się i zmarł w Londynie i prawdę mówiąc, nie za wiele miał okazji podróżować, jego życie i tak obfitowało w przygody i zdumiewające zwroty akcji.

 

Był synem rzeźnika Jamesa Foe. Później dodał do swojego nazwiska arystokratyczne "De" i stworzonym w ten sposób pseudonimem podpisywał swoje utwory. Działał początkowo jako dziennikarz, pisał też broszury polemiczne i satyryczne wiersze. Za jedną z takich broszur został skazany na trzy dni pręgierza i więzienie. Wydobył się z tarapatów za sprawą interwencji wpływowego ministra, Roberta Harleya, 1. hrabiego Oxford i Mortimer. Polityk zwerbował go do pracy w wywiadzie. Oficjalnie Defoe kierował redakcją pisma "A Review of the Affairs of France", wspierającego politykę rządu torysów.

 

W 1719 ukazało się jego najgłośniejsze dzieło: podróżniczo-przygodowa powieść "Przypadki Robinsona Kruzoe". Pisząc ją, Defoe inspirował się prawdopodobnie prawdziwymi przeżyciami szkockiego żeglarza, Alexandra Selkirka. Opowieść o rozbitku i jego perypetiach na bezludnej wyspie do dziś dzień jest wznawiana i zaczytują się nią kolejne pokolenia. Mniej znane są "Dalsze przygody Robinsona Kruzoe", w których bohater wybiera się na Daleki Wschód.

 

Pozostając jeszcze w temacie przygody, warto wspomnieć o pisanej w pierwszej osobie powieści łotrzykowskiej "Moll Flanders". Poznajemy ją jako prostytutkę, bigamistkę, oszustkę i złodziejkę, a jednak darzymy przedziwną sympatią.

 

Inny sposób narracji zaprezentował Defoe w "Dzienniku roku zarazy". Opisał tu epidemię dżumy, jaka nawiedziła Londyn w 1665 roku. Niemal reportażowy styl książki inspirował takich twórców, jak Albert Camus, Gustaw Herling-Grudziński czy George Herbert Wells.