Faraon

MECHANIZMY WŁADZY OBNAŻONE

Jeśli chodzi o Bolesława Prusa, „Faraon” jest unikatową powieścią w jego bibliografii. Autor znany z niechęci do dzieł historycznych nagle zaprezentował czytelnikom utwór, którego akcja nie dość, iż rozgrywała się w odległej przeszłości, to jeszcze dotyczyła wcale nie mniej odległych ziem, bo samego Starożytnego Egiptu. Jednakże wielcy autorzy wielcy pozostają na każdym literackim gruncie, a Prus zdecydowanie należy do naszych największych pisarzy. I to doskonale daje się odczuć w przypadku „Faraona”.

Kiedy faraon Ramzes XII po trzech dekadach rządów nad krajem decyduje się mianować swojego syna następcą tronu, sytuacja w Egipcie jest niedobra. Kraj pogrąża się w kryzysie na różnych polach, a przed młodym Ramzesem XIII stoi trudne zadanie zrozumienia mechanizmów władzy i poradzenia sobie z trudami sytuacji. Jednakże mimo młodego wieku syn dawnego faraona dobrze- radzi sobie z problemami, ale chce także czegoś więcej – nie zamierza bowiem dłużej pozwalać, by Egiptem rządzili kapłani, którzy zawsze stali nad prawdziwymi władcami kraju…

Zapomnijmy na chwilę, że „Faraon” jest lekturą szkolną, bo niestety ale określenie to ma negatywne konotacje. Zresztą prawda jest taka, że szkoła skutecznie zniechęca do czytania, przez co wielu uczniów nigdy nie poznaje prawdziwej wartości obowiązkowych dzieł literackich. Ale przecież owe książki nie przypadkiem stały się kanonem, coś sprawiło, że – pomimo wszelkich reform szkolnictwa – trafiły na listy lektur. Może nie wszystkie, ale zdecydowana ich większość to utwory wielkie, mądre, imponujące i przede wszystkim ponadczasowe – tak samo, jak „Faraon” właśnie.

Co jest w nim takiego niezwykłego? Z jednej strony niebanalna i zachwycająca warstwa literacka. Prus pisze pięknym, bogatym językiem, językiem mistrzów słowa, snując swoją opowieść bez zbędnego pośpiechu, za to z pełnym wysmakowaniem. Z drugiej kryje się w „Faraonie” imponujące zaplecze historyczne. Egipt i mechanizmy jego władzy, wraz z realiami i szerszym kontekstem są przedstawione wspaniale, jak i cała reszta. Nie brak tutaj psychologii, polityki, przygodowej nuty, komentarza społecznego i drobiazgowości w ukazaniu każdego aspektu. Przede wszystkim jest jednak wspomniana już ponadczasowość. Obnażone mechanizmy władzy nie ograniczają się tylko do czasów starożytnych, ukazując jak niewiele zmieniło się na tym polu przez setki, tysiące nawet lat.

I podobnie z upływem czasu nie zmieni się także wielka wartość utworów Prusa. Sięgnijcie więc jeśli jeszcze nie czytaliście, dajcie szansę, nawet jeśli szkoła wywołała w Was niechęć do „Faraona”, bo to naprawdę znakomita powieść, która zdobyła uznanie na całym świecie. Szczególnie, że to wydanie wygląda po prostu pięknie. Polecam!