“J.R.R. Tolkien. Pisarz stulecia” to próba analizy fenomenu powieści Tolkiena.
Dlaczego twórca “Władcy Pierścieni” uważany jest po dziś dzień za najbardziej wpływowego pisarza XX wieku?
Kiedy, poprawiając prace swoich studentów, profesor John Tolkien napisał od niechcenia na czystej kartce pamiętne słowa “In a hole in the ground there lived a hobbit”, nie spodziewał się nawet, że oto rozpoczyna się największa przygoda jego życia. “Hobbit, czyli tam i z powrotem’ miał być początkowo jedynie opowieścią dla dzieci pisarza. Namówiony do jej wydania, dziwił się niezmiernie, że książka zdobyła tak wielką popularność. Dwadzieścia lat później powstało monumentalne dzieło będące kontynuacją historii Bilba Bagginsa i znalezionego przezeń pierścienia, a więc “Władca Pierścieni”. To po dziś dzień jedna z najbardziej poczytnych książek XX wieku, a J.R.R. Tolkien (jak wynika z licznych plebiscytów) uważany jest za najbardziej wpływowego pisarza tegoż stulecia.
“J.R.R. Tolkien. Pisarz stulecia” to próba wyjaśnienia tego literackiego fenomenu. Jest to zarazem fascynujący przewodnik po najsłynniejszych w historii utworach fantasy. Przybliża czytelnikowi ich ponadczasowe przesłanie. Autorem książki jest profesor Tom Shippey, wybitny mediewista i badacz literatury fantasy. Analizuje “Hobbita”, “Władcę Pierścieni” i “Silmarilion” jako złożoną kulturowo-językową mapę, na której tworzona jest mozaika różnorakich opowieści. Powieści Tolkiena są też próbą wyjaśnienia funkcji mitu, bo mitologia Śródziemia jest jednym z podstawowych mechanizmów napędowych fabuły.
Tolkien osiągnął mistrzostwo w prowadzeniu wartkiej, a jednocześnie złożonej narracji. Opowiadając o losach kolejnych bohaterów, buduje niezwykle złożoną fabularną konstrukcję, co wydatnie świadczy o jego geniuszu. Analizowanie powieści Tolkiena pod tym kątem stoi niejako wspak wobec nieprzychylnych pisarzowi recenzentów oraz tych, którzy pogardzają literaturą fantasy w ogóle. A “Władca Pierścieni’ to przecież dzieło niezwykłe, którego korzenie sięgają od baśni braci Grimm po “Eddę starszą” i “Beowulfa”.
Opinie o ksiażce
Fantastyka zna wielu mistrzów i wiele mistrzyń, od Franka Herberta, przez Ursulę K. Le Guin, Philipa K. Dicka, Stanisława Lema, po Neila Gaimana. Nikt jednak nie odcisnął na tym gatunku pietna podobnego J.R.R. Tolkienowi - jego Śródziemie stało się inspiracją i niedoścignionym wzorem dla pokoleń twórców, podbiło serca niezliczonych rzesz czytelników i czytelniczek. Choś wielu próbowało, mniej lub bardziej świadomie kopiując z autora "Władcy Pierścieni", nikomu nie udało się wykreować czegoś odobnego światu Tolkiena. Tytan wyobraźni, jeden z najważniejszych pisarzy w historii, nie tylko literatury fantastycznej.
Marcin Zwierzchowski "Nowa Fantastyka"
T.A. Shippey wciela się w postać przewodnika, oprowadzającego czytelnikow po niezwykłym i epickim świecie Tolkiena. Autor, niczym mędrzec z dalekiego zachodu, objaśnia nam fenomensukcesu książek oksfordzkiego profesora. Zabiera nas w wędrówkę sięgającą do mitologicznych, chrześcijańskich, ale przede wszystkimfolologicznych korzeni Śródziemia "Tolkien. Pisarz stulecia" to wnikliwa i merytoryczna analiza fundamentów, na których Tolkien zbudował swoje dzieła. Profesor Shippey w interesujący sposób pomaga odbiorcy zrozumieć geniusz tego najbardziej inspirującego pisarza i zarazem wybitnego myśliciela XX wieku. Książka, którą trzymacie swych rękach, pokazuje, jak J.R.R. Tolkienwyprzedzał nnych pod względem warsztatu pisarskiego, językowego, jak również pod względem dbania o najdrobniejsze szczegóły tak, aby jego historie były spójne i wiarygodne. Dzieki tej pozycji odkryjecie Śródziemie na nowo. Polecam zarówno tym, którzy dopiero zaczynają interesować się światem Tolkiena, jak i znawcom tematyki.
Sławomir Miklas, Poznańskie Towarzystwo Miłośników Tolkiena "Drużyna Pyrlandii"
O autorze
Tom Shippey urodził się 9 września 1943 roku. Jest angielskim literaturoznawcą i krytykiem literackim zajmującym się literaturą wieków średnich i fantasy, szczególnie dziełami J.R.R. Tolkiena. Wykłada na Saint Louis University.