Jechałem żelaznym kogutem

Wciagajaca, szczegółowa książka o podroży do Chin oraz po Chinach z licznymi opisami miejsc, osób oraz sytuacji, w których znalazł się autor. Nie zabrakło też wspomnień z autora z jego pobytu w miastach i państwach poprzedzających cel podróży. Książka napisana z punktu widzenia przeżyć i przemyśleń samego Paula Therouxa w trakcie podróży pociągami. Dlatego tytuł może być trochę mylący, ponieważ autor nie podróżował przez cały czas tylko jednym pociągiem, lecz wieloma. Każdy pociąg to odrębna historia związana z nie tylko samym podróżowaniem danym pociągniem, ale także to odrębny opis krain geografincznych, miast, historii regionu oraz mentalności lokalnej społeczności. Szczegółowe opisy krajobrazu oddziaływują na podświadomość czytelnika na tyle mocno, iż można odnieść wrażenie, iż podróżujemy razem z autorem. Dzieki licznym postaciom, z którymi autor wchodzi w interakcje w codziennych sytuacjach jak np. obiad w restauracji, czy zakupy suwenirów, biletów itd., książka ta tstaje się próbą zrozumienia mentalności poszczególnych nacji, ich stosunku do życia, współczesności. Nie dziwi więc fakt, iż dominującą w książce grupą społeczną, której poświęcono najwięcej uwagi, są sami studenci z poszczególnych miast i regionów. W przypadku Chin obraz ten ulega dalszego pogłebieniu, przez rozszerzenie go o poszczególne prowincję oraz lokalne społeczności, np. Ujgurów, Tybetańczyków. Autor cały czas konfrontuje swoją wiedzę o świecie z tym, czego dowiaduje się od napotykanych ludzi. Często dziwiąc się z powodu nadmiernej rozbieżności w postrzeganiu i ocenie danego zagadnienia. Książka ta jest analizą ducha Chińczyków. Jej budowa przypomina trochę program TV "Szerokie tory", gdzie równie próbowano pokazać mentalność danego narodu, jego statusu materialnego przez pryzmat jednego dnia z życia pojedynczego, zwykłego człowieka. Autor często podejmuje rozmowy na tematy polityczne, w szczególności dotyczące stosunku nowego, młodego pokolenia Chińczyków do niedawnej historii, tj. rewolucji kulturalnej i wielkiego skoku, czy studenckich protestów. Do ich stosunku wobec samej władzy centralnej oraz poszczególnym polityków najwyższego szczegbla. Najwięcej miejsca poświecono przewodniczącemu Mao. W książce zawarto liczne ciekawostki z dziedziny kultury, historii, gastronomii czy geografii. Sam Paul Theroux podkreśla, iż notowanie swoich spostrzeżeń czy przygód to forma autobiografii. Nie zabrakło odniesień do Polski, szczególnie w przypadku gołąbków, które Paul jadał w trakcie pobytu w Polsce, porównoując je do jednej z chińskich potraw. Pozycja przede wszystkich dla tych, którzy chcą zajrzeć do wnętrzna współczesnych Chin i Chińczyków, poznać ich zdanie na zmieniający sie w kraj. Szczególnie dużo jest odniesień, porównań okresu rewolucji kulturalnej ze współczesnością - tj. do lat 80 ubiegłego wieku.