Maria Janion

Maria Janion była jednym z największych autorytetów polskiego życia intelektualnego od lat 60. XX wieku. Znawczyni polskiego i europejskiego romantyzmu w literaturze.

Maria Janion była najwybitniejszą znawczynią polskiego i europejskiego romantyzmu. Profesor nauk humanistycznych, specjalizowała się w historii literatury, idei i wyobraźni. Przez wiele lat była członkiem rzeczywistym Polskiej Akademii Nauk i Polskiej Akademii Umiejętności. W jej dorobku jest ponad 20 książek, które zgłębiają temat polskiej tożsamości, a także niezliczona liczba artykułów naukowych i prasowych. Dokonywała w nich dekonstrukcji różnych narodowych mitów, krytykowała polski mesjanizm, bohaterstwo za wszelką cenę, zrywy narodowe i ogólnie rzecz biorąc, martyrologię. Była feministką, sprzeciwiała się rasizmowi, antysemityzmowi i wszelkim przejawom nietolerancji czy wykluczenia.

Urodziła się 24 grudnia 1926 roku w Mońkach. W okresie II wojny światowej działała w podziemnym Związku Harcerstwa Polskiego. W 1955 roku obroniła pracę doktorską na Uniwersytecie Warszawskim. W roku 1963 uzyskała tytuł profesora. Od lat 70. działała w opozycji demokratycznej. Była sygnatariuszką listu 64 intelektualistów popierających strajki z sierpnia 1980, za co później spotkały ją represje ze strony władz PRL. Była przez kilka lat przewodniczącą jury Nagrody Literackiej "Nike", a w 2007 roku jej książka "Niesamowita Słowiańszczyzna: fantazmaty literatury" znalazła się w finale tej nagrody. Maria Janion zmarła w Warszawie, 23 sierpnia 2020 roku.

Naukowo związana przede wszystkim z Instytutem Badań Literackich PAN, Uniwersytetem Gdańskim i Uniwersytetem Warszawskim. Była promotorką ok. 20 przewodów doktorskich. Od 1968 do 1978 była redaktorką naczelną komitetu redakcyjnego serii "Historia i Teoria Literatury. Studia Instytutu Badań Literackich". Redagowała również takie serie wydawnicze, jak "Transgresje" i "Obraz Literatury Polskiej". Od roku 1978 redagowała wielotomową serię "Biblioteka romantyczna".

Poniżej znajdą czytelnicy książkę "Transe, traumy, transgresje". To wywiad rzeka, którego prof. Maria Janion udzieliła Kazimierze Szczuce. Opowiada w nim o dorastaniu w okupowanym Wilnie, o młodości, którą spędziła w dużej części w bibliotecznych murach, o wierze w socjalizm, a przede wszystkim o ciężkiej pracy i wielkich przyjaźniach.