Na krawędzi

Debiuty bywają lepsze i gorsze, jednak powieść A. F. Brady zalicza się do czołówki najlepszych lektur, które przeczytałam w ostatnim czasie.

Pani psycholog ukrywała przed współpracownikami i znajomymi, jakie naprawdę wiedzie życie. Jej partner bił ją, wyżywał się na niej, zażywał narkotyki. Ona sama nie stroniła od alkoholu. Zawsze trafiali jej się najtrudniejsi pacjenci i tak było też z nieznajomym, o którym krążyły różne pogłoski. Czy Sam udało się do niego dotrzeć?

Z niektórymi powieściami jest tak, że bardzo trudno nam się zabrać za ich lekturę, jednak gdy już zaczniemy czytać, nie sposób oderwać się przed zakończeniem ostatniego zdania. ,,Na krawędzi" należy właśnie do tej kategorii. Miałam na nią ochotę, która następnie nieco mi minęła, ale gdy tylko zaczęłam czytać przepadłam bez reszty.

Kiedyś bardzo rzadko sięgałam po thrillery psychologiczne, ale teraz już nie jestem tak bardzo na nie. Lubię twórczość nowych pisarzy. A. F. Brady tworzy naprawdę niepokojący obraz alkoholiczki i narkomana, nie pozostając przy tym obojętnym na tajemniczego pacjenta.

Tak naprawdę zakończenie wywołuje niemałe zdumienie na twarzy czytelnika. Autorka przez całą książkę podsuwa różne tropy, jednak nie wszystko udaje nam się zapamiętać. Ostatnie strony są więc naprawdę ogromnym zaskoczeniem.

,,Na krawędzi" to niezwykle udany debiut. Czyta się go naprawdę szybko, nie sposób się od niego oderwać. Jestem bardzo zadowolona, że w końcu dałam szansę tej lekturze, która kilkanaście dni przeleżała na półce w oczekiwaniu na swoją kolej.

W pracy wszyscy kojarzą Sam z profesjonalizmem i zaangażowaniem. Kobieta wydaje się naprawdę cenić dobro pacjentów, chętnie podejmuje się również leczenia tych najtrudniejszych przypadków. Jednym z nich zdaje się być Richard. Mężczyzna trafia pod opiekę Sam, choć wydaje się, że takiej opieki właściwie nie potrzebuje. Kim jest? Jak trafił do ośrodka? Jaki ma cel?

Rozpoczynając lekturę powieści autorstwa A. F. Brady liczyłam na mroczną i psychologiczną opowieść, jaka na długo pozostanie w mojej pamięci. Swego czasu o tym tytule było niezwykle głośno, później jednak negatywnych opinii pojawiło się odrobinę więcej, niż można by przypuszczać. Tym bardziej byłam ciekawa tej powieści i chciałam się z nią zmierzyć na własną rękę.

Akcja od początku rozwija się dość wolno. Autorka skupia się na problemach emocjonalnych i psychicznych, zarówno pacjentów ośrodka, jak i samej terapeutki. Dla mnie kwestie te okazały się nad wyraz interesujące i nie czułam żalu, że nie mogę dostrzec tych elementów charakterystycznych dla thrillera, na które tak wcześniej liczyłam. Poza tym, szczerze trzeba przyznać, że samo miejsce akcji i występujący w powieści bohaterzy potrafią wzbudzić w czytelniku zaniepokojenie i wywołać gęsią skórkę.

Zupełnie nie spodziewałam się, że Brady poświęci tak dużo miejsca głównej bohaterce. Kolejne rozdziały książki to przewrotne przyglądanie się sylwetce pani psycholog i ocenianie kogoś, kto zawodowo zajmuje się przecież oceną innych. Choć na dłuższą metę opisy dotyczące postępowania Sam mogą nieco nużyć, głównie ze względu na powtarzalność zachowań i powielanie wzorca, to jednak i one okazały się dla mnie mimo wszystko na plus. Z jednej strony doceniłam, w jaki sposób autorka wniknęła w psychikę terapeutki, próbując dociekliwie tę postać przedstawić, z drugiej zaś w tym miejscu właśnie spodziewałam się mrocznych niespodzianek.

To właśnie charakterystyka Sam jest moim zdaniem najmocniejszym punktem tej powieści. Autorka pokazała tę postać bardzo wnikliwie, docierając do najgłębszych zakamarków jej umysłu. Początkowo może się wydawać, że ta kobieta jest dość płytka i prezentuje sobą zestaw naprawdę niegodnych pozazdroszczenia cech, jednak angażując się w tę lekturę, odkrywamy, jak powierzchownie ją potraktowaliśmy. Sam bowiem ma do zaoferowania (i ukrycia) o wiele więcej. Może to jej tak naprawdę potrzebna jest profesjonalna pomoc?

Choć w powieści można doszukać się pewnych elementów charakterystycznych dla thrillera (bo wydawało mi się, że po ten gatunek przecież sięgam), to jednak ja określiłabym tę książkę jako powieść psychologiczną. Przede wszystkim ze względu na fakt, że cały wywołany podczas lektury niepokój wiązał się bardziej z wykreowanymi postaciami, niż faktycznie z samymi wydarzeniami. Być może Brady trochę za bardzo skupiła się na problemach głównej bohaterki i przez to fabuła została złagodzona. Bardzo dobra powieść psychologiczna- tak, thriller (nawet psychologiczny)- nie.

Powieść czyta się dobrze, w dużej mierze za sprawą narracji pierwszoosobowej. Może nie jest łatwo wczuć się w sytuację głównej bohaterki, ale przy odrobinie dobrej woli można ją zrozumieć. Czytając jej relację czujemy, że coś jest nie tak i na to rozwiązanie zagadki czekamy, odnosząc wrażenie, że coś w końcu się wydarzy, a całość przypomina ciszę przed burzą. I dzieje się, faktycznie, jednak trochę trzeba na ten zwrot akcji poczekać.

„Na krawędzi” to książka, która nie trafi do wszystkich i nie przez wszystkich zostanie doceniona. Mnie taka forma przypadła do gustu, ale powiem uczciwie, że niewiele by się zmieniło, gdyby została nieco okrojona i skrócona, a akcja zaczęła nabierać rozpędu trochę wcześniej.

"Tylko pozornie dzieli nas przepaść. W gruncie rzeczy to tylko niewielka szczelina, linia na piasku, którą łatwo przekroczyć... czasami granica się zaciera."

Książka z ciekawym potencjałem, jednak nie został ON w pełni wykorzystany, a szkoda, bo niewiele brakło, aby zaliczyć ją do grona dobrych i satysfakcjonujących. Plus za pomysł na fabułę, chęć ukazania mrocznej strony natury człowieka, rzucenie pytań ku refleksjom o dziedziczenie skłonności do chorób psychicznych. Minus za brak napięcia w thrillerze, niewystarczające drażnienie wyobraźni czytelnika, zbytnie prześlizgiwanie się po tematyce osobowości, rozwlekłą narrację ujmującą z dynamiczności, mało mocnej akcji podtrzymującej wyczekiwaną w tym gatunku literackim niepewność.

Kluczowej postaci przypisano mnóstwo wad i wciągnięto w wiele problemów, jednak zabrakło głębi, wyjścia poza podręcznikowy zarys typów mentalności, a przez to ucierpiała realność i wyrazistość. Nieprzekonująco, a zatem trudno zainwestować w wiarę, zrozumienie i poruszenie. Łapałam się na tym, że chciałam, aby główna bohaterka spadła na samo dno, może wówczas drgnęłoby napięcie w przybliżanej historii. Spodziewałam się intensywniejszej kulminacji w swoistej grze prowadzonej przez Samanthę, cenioną psychoterapeutkę z nowojorskiego szpitala, i jej tajemniczego pacjenta Richarda. Wyczekiwałam mocniejszego tupnięcia, które pozwoliłoby wybaczyć zbędne przeciągnięcia w scenariuszu zdarzeń.

Aspekt psychologiczny, pomimo odwołań do bogatej terminologii, wydawał się zbyt pobieżnie potraktowany, nie było w nim niczego, czego nie otrzymałam w podobnych thrillerach. Na nieszczęście dla odbioru przygody czytelniczej, już po pierwszych stu stronach zorientowałam się dokąd zmierza przybliżana historia, a przewidywania znalazły potwierdzenie w niezaskakującym zakończeniu. Słaba okazała się warstwa obyczajowa, przejaskrawione toksyczne relacje, choć trzeba przyznać, że wiele w nich ekspresyjności i sugestywności. Terapeutka, która choć doskonale pomaga chorym, to jednak gubi się w zawiłościach własnej osobowości, złych nawyków, nie do końca poznanej i przepracowanej przeszłości.

Zastanawiałam się, jak placówka medyczna wyznaczana do leczenia i pomocy chorym w kwestiach psychiatrycznych nie jest w stanie dostrzec tego, co dzieje się z pozornie wzorowym pracownikiem, odpowiednio zareagować na jego zachowanie, które jednoznacznie domaga się pomocy. Rozumiem niedoinwestowanie, funkcjonowanie na krawędzi zamknięcia, przeciążenia personelu, fatalne warunki pracy, lecz mimo wszystko. Czyżby to zawoalowane rzucenie przez autorkę pod rozwagę kłopotliwych aspektów ze społecznej, finansowej i decyzyjnej otoczki leczenia zaburzeń osobowości, również zwrócenia uwagi na to, że nikt z nas nie może zostać do końca prawidłowo zdiagnozowany, gdyż kryje się za mistrzowsko odmalowanymi maskami?

[Adres usunięty]