Za bezkompromisowe odarcie realiów Związku Radzieckiego z wszelkich pozorów utopii i ukazanie w pełni antyludzkiej ideologii komunizmu Czapski pozostał na wiele dekad wyrzucony z pamięci kolejnych pokoleń PRL. Niniejsza publikacja jest próbą moralnego zadośćuczynienia człowiekowi, który całe życie poświęcił ujawnianiu prawdy o zbrodniach totalitarnego systemu.
Ta książka ma tak naprawdę nie jednego, lecz tysiące autorów. Spośród setek ludzi poznanych "na nieludzkiej ziemi" w latach 1939-1942 Józef Czapski, sam jako więzień sowieckich obozów, sporządził panoramę cywilizacyjnego upadku w ramach katorżniczego systemu zniewolenia. Prawdę o strasznym losie zaginionych rodaków odkrywa nie tyle za sprawą dociekliwych pytań, co cierpliwym wysłuchaniem każdego świadectwa, które woła o uwagę zakłamanej opinii publicznej ówczesnego świata. Opowieści te są nie tylko katalogiem fizycznego cierpienia czy eksterminacji.
Jeszcze bardziej zwraca uwagę piętno odciśnięte na psychice ofiar w zestawieniu z degeneracją sumienia oprawców. W gronie oskarżonych przez Czapskiego są nie tylko strażnicy obozowi czy żołnierze NKWD, bezpośrednio odpowiedzialni za ludobójstwo, lecz nade wszystko przymierze stalinowskiego kłamstwa z milczącymi demokracjami Zachodu.
Józef Czapski był jednym z nielicznych ocalonych z obozu dla polskich oficerów w Starobielsku. Szczęśliwym zbiegiem okoliczności udało mu się wydostać z ZSRR wraz z Armią Andersa. Z polecenia rządu emigracyjnego w Londynie był specjalnym wysłannikiem Polski ds. wyjaśnienia okoliczności mordu polskich oficerów w Katyniu. Za swoją działalność na rzecz ujawnienia prawdy został objęty całkowitym zakazem publikacji w PRL.