Sekret solidarności

Sekret „Solidarności” opisuje dotychczas mało znany, a – jak podkreśla Shana Penn – kluczowy udział kobiet w tworzeniu niezależnej prasy i w zwalczaniu komunistycznego reżimu w Polsce. Autorka pokazuje, jak indywidualne losy kobiet splatają się z dziejami społeczeństwa. Akcentuje olbrzymie poświęcenie swoich bohaterek, które pozostawały w cieniu mężczyzn odnoszących sukcesy polityczne. Barbara Labuda, Helena Łuczywo czy Anna Walentynowicz nie tylko organizowały ruch demokratyczny, lecz także wywarły znaczący wpływ na kształtowanie się prasy opozycyjnej, m.in. „Tygodnika Mazowsze”. Praca Shany Penn, wykładowczyni uniwersytetu w Berkeley, została nagrodzona w 2005 roku przez American Association for the Advancement of Slavic Studies (AAASS) w kategorii Best Book in Slavic/Eastern European/Eurasian Women's Studies. Książkę Shany Penn przeczytałam, można powiedzieć, zachłannie. Już na ogół nie umiem w taki sposób czytać o narodzinach opozycji i „Solidarności” – tak się kiedyś czytało i mogło czytać bez końca – jak baśń o początku, jak mit założycielski. Teraz to wszystko zszarzało, wyblakło albo i sczerniało. A jednak jeszcze może zostać przywrócona ta pierwotna pasja zgłębiania jakiejś niezwykłości, która się przydarzyła w historii Polski. Tym razem staje się to za sprawą pewnego punktu widzenia, który tkwi u podstaw książki Penn. Maria Janion Ta ważna książka omawia jeden z najbardziej przełomowych okresów w historii Polski i porusza temat, który niemal wszyscy pomijali. Praca Shany Penn zaczyna się od prostego pytania, a ja żałuję, że sam nie zastanawiałem się nad nim częściej: kiedy podczas przewrotu wojskowego 1981 roku kierownictwo „Solidarności” zostało aresztowane, kto utrzymywał ruch przy życiu? Odpowiedź zaskoczy Państwa, ponieważ Penn zagłębia się w życie siedmiu polskich działaczek, które stanęły na wysokości zadania, postanowiły uratować cały ruch polityczny, a z czasem stały się jednymi z najpotężniejszych kobiet w dzisiejszej Polsce. Lech Wałęsa Hołd złożony matkom założycielkom nowej Polski. „Kirkus Reviews” Shana Penn doskonale uchwyciła atmosferę tamtych lat i geniusz kobiet z Damskiej Grupy Operacyjnej. „Economist” Niewiele wiadomo na świecie, a także w Polsce, o kobietach, które podczas stanu wojennego wspierały mężczyzn, pozostawały w cieniu i cierpiały tak samo jak ich uwięzieni koledzy […]. A przecież jest to istotna część historii obalenia komunizmu w Polsce i powstania demokratycznego państwa. „Polish American Journal” Gdyby nie Penn temat kobiet, które przyczyniły się do zwycięstwa „Solidarności”, zostałby pominięty milczeniem zarówno przez polskich, jak i amerykańskich historyków. „San Francisco Chronicle” Shana Penn – amerykańska feministka, historyczka, publicystka. Wykłada na Graduate Theological Union’s Center for Jewish Studies w Berkeley. Publikowała w „Tygodniku Powszechnym”, „Nowej Europie Wschodniej” „Gazecie Wyborczej” i „Krytyce Politycznej”. Autorka Podziemia kobiet (wyd. pol. 2003). W 2013 roku została odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Zasługi Rzeczpospolitej.