Tadeusz Borowski

Tadeusz Borowski to polski prozaik, poeta i publicysta, któremu sławę przyniosły opowiadania wydane pod wspólnym tytułem "Pożegnanie z Marią". Żył zaledwie 29 lat, był więźniem Auschwitz i Dachau.

Tadeusz Borowski urodził się w 1922 roku w Żytomierzu (w ZSRR), a zmarł tragicznie w 1951 roku w Warszawie, zaledwie kilka dni po narodzinach córki. Okoliczności jego śmierci nie są jasne, do szpitala trafił z objawami zatrucia gazem, w czym dopatrywano się samobójstwa. Pochowany został w Warszawie, na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

W lutym 1943 roku został aresztowany i wywieziony na Pawiak, a następnie do Auschwitz. Niemal w tym samym czasie do obozu kobiecego w Birkenau trafiła jego narzeczona, Maria Rundo. Wysyłane do niej listy stały się później inspiracją dla jego opowiadań. Zwolniony z obozu we wrześniu 1945 roku, do Warszawy powrócił w czerwcu 1946 roku. Kilka miesięcy później do kraju powróciła Maria i niedługo potem wzięli ślub. W czasie wojny studiował polonistykę na tajnym Uniwersytecie Warszawskim.

Zadebiutował w 1942 roku cyklem poetyckim "Gdziekolwiek ziemia", w którym kontynuował nurt przedwojennego katastrofizmu. Przedstawił w nim głęboko pesymistyczną wizję kosmicznego zniszczenia, nieuchronnej katastrofy, wobec której jednostka jest bezradna. W swej ujętej w heksametry wizji końca świata odwoływał się do obrazów biblijnych, przede wszystkim zaś do Apokalipsy św. Jana. Kolejny tomik wierszy, "Arkusz poetycki nr 2" ukazał się w roku 1944 i zawierał sześć erotyków. Były one klasycyzujące w formie i podkreślały rolę miłości jako ostoi człowieczeństwa w mocno zdegradowanym świecie.

Poezja Tadeusza Borowskiego pozostaje w cieniu jego twórczości prozatorskiej. Tu na pierwszy plan wysuwają się: zbiór opowiadań "Pożegnanie z Marią" oraz zbiór nowel "Kamienny świat", oba z 1948 roku, w których zawarł własne doświadczenia obozowe. Wcześniej, wspólnie z Januszem Nel-Siedleckim i Krystynem Olszewskim, wydał zbiór opowiadań "Byliśmy w Oświęcimiu", zaś samodzielnie "Pewien żołnierz. Opowieści szkolne". W zbiorze "Pożegnanie z Marią" prócz tytułowego opowiadania znalazły się również "Dzień na Harmenzach", "Proszę państwa do gazu", "Śmierć powstańca" i "Bitwa pod Grunwaldem", później zaś dołączono do niego tytuły "Chłopiec z Biblią", "U nas w Auschwitzu...", "Ludzie, którzy szli", "Ojczyzna" i "Ofensywa styczniowa". Opowiadania te są w dużej mierze autobiograficzne, nie zawsze jednak odzwierciedlają rzeczywiste przeżycia pisarza.