Więzienie i pokój. Saga moskiewska. Tom 3

Więzienie i pokój to 3.i ostatni tom świetnej sagi moskiewskiej. Jest to także kontynuacja losów Gradowów, inteligenckiej rodziny ze Srebrnego Boru.

Tym razem akcja toczy się pod koniec lat czterdziestych i w pierwszej połowie pięćdziesiątych. Jest rozwój i kwintesencja Związku Radzieckiego za Stalina. Kraj oddziela się od świata żelazną kurtyną.

Mają miejsce donosy, czystki, ludzie boją się wszystkiego i każdego.

Nikt nikomu nie ufa. Wiadomo, że za każdy przejaw niesubordynacji grozi więzienie albo śmierć.

Wydarzenia polityczne, historyczne, gospodarcze i społeczne są tłem do ukazania dalszych losów rodziny Gradowów.

Nie wiem, na ile autor wiernie oddał życie przeciętnego Rosjanina z tego okresu, czy ukazał całą prawdę czy tylko jej część. Niezależnie od tego to o czym czytamy na kartach książki przeraża. W pasjonującą, pochłaniającą czytelnika opowieść, pomiędzy postaci fikcyjne, niezwykle umiejętnie wpleceni są bohaterowie autentyczni.

Ukazana na kartach książki mentalność i ówczesnego Rosjanina, ukazuje dramat jednych i niewyobrażalną wprost podłość drugich.

Cała trylogia zapada w pamięć na długo. W trakcie lektury losy Gradowów i innych Rosjan, to co stało się ich udziałem, terror, ale i pewne złudne zjednoczenie w trakcie walki z Niemcami, a w póżniejszym okresie walka ze stalinowskim terrorem i czającymi się wszędzie donosicielami przykuwają uwagę czytelnika, który niecierpliwie odwraca kolejne karty kolejnych tomów.

Czyta się doskonale choć w początkową część lektury trzeba się "wgryźć" przyzwyczaić do stylu pisania Aksionowa, długich opisów historyczno-społecznych. Jednak warto. Świetna, doskonale napisana trylogia. Polecam.

"Znajduję się w przyzwoitym miejscu, w samym środku przyzwoitego miasta, to znaczy Moskwy... w przyzwoitym kraju, którego nie opuściłem w takim przyzwoitym momencie historycznym."

W trzecim tomie na pierwszy plan wysuwają się losy członków rodziny Gradowów, a wydarzenia historyczne, sytuacja gospodarcza, nastroje polityczne i społeczne, stają się barwnym tłem powieści. Kolejne pokolenie radzące sobie w radzieckiej rzeczywistości, od końca lat czterdziestych do połowy pięćdziesiątych ubiegłego wieku. Reforma pieniężna, zniesienie systemu kartkowego, nastawienie na sportowe osiągnięcia, obezwładniający strach przed Stalinem, a jednocześnie podziw dla męża silnego narodu i niezniszczalnej partii, rozbudowany system więziennictwa oraz negowanie wszystkiego co wiązało się z amerykańskim osiągnięciami i kapitalistycznym stylem życia. Socjalizm wkradający się dosłownie w każdy aspekt funkcjonowania państwa, nastawienie na jedynie słuszną ideologię, dominacja w agitacyjnej kulturze i supremacja rozbudowanej propagandy. I w tym wszystkim ludzkie losy, pogmatwane, pokręcone, nieskładne, otoczone brzmieniem niewiadomej i niebezpieczeństwa.

Fantastyczna znajomość realiów ówczesnych czasów, zrozumienie jasnej i ciemnej strony natury człowieka, doskonale uchwycona rosyjska mentalność, z jednej strony jej surowość, brutalność i bezwzględność, a z drugiej poetyckość, uczuciowość i wrażliwość. Obie strony nie wykluczają się wzajemnie, stanowią kontrastowy przekrój społeczeństwa, jego warstw i nacji. Powieść zapewnia wciągające zaczytanie, prowadzona w dynamicznych rytmach, z nieoczekiwanymi zwrotami akcji, uwzględnia zaskakujące decyzje trwale determinujące życie bohaterów. Wyraziste postaci, mocno przekonujące, mam wrażenie, że w ostatniej odsłonie trylogii jeszcze intensywniej. Znakomicie dozowana ironia i humor, wykorzystywane z wyczuciem, jak choćby przy opisie doskonałego narodu Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Trylogię warto uwzględnić w planach czytelniczych, nie tylko znakomita lekcja historii, ale również intrygujące dzieje rodu Gradowów, mieszanka różnorodnych charakterów, postaw i czynów, a przy tym mistrzowski warsztat pisarski.

[Adres usunięty]